Het Sami, een taal op de Unesco-lijst met bedreigde taalsoorten

Mari Boine is zangeres en een Sami uit Noorwegen. Jarenlang is de Sami-bevolking onderdrukt door de Noorse politiek. De politiek wilde de Sami-bevolking ‘vernoorsen’. Nu maken nieuwe generaties Sami zich hard voor het herstel van eer en erfgoed.

‘Mijn ouders wilde vooral een goed christen van me maken. De assimilatiepolitiek werd aanvankelijk gedreven vanuit een zendelingendrang. Maar een religieuze drijfveer vloeide over in een sociaal-darwinistische, later een nationalistische: de Sami waren een minderwaardig volk – tot in de jaren vijftig vielen ze van overheidswege in dezelfde categorie als zwakbegaafden. En het onwrikbare geloof in de natiestaat schreef voor dat de bevolking binnen de landsgrenzen een eenheid moest zijn’, vertelt Mari Boine.
‘Sami-kinderen werden op jonge leeftijd naar Noorse kostscholen gestuurd. Hier werd ze verboden in hun eigen taal te spreken en ze leerden zich voor hun achtergrond te schamen’, zegt onderzoekster Kajsa Kemi Gjerpe van het Centrum voor Sami-studies van de universiteit van Tromso.
Pas toen Boine in haar twintiger jaren een lerarenopleiding volgde en een bibliotheek tot haar beschikking had, begon het haar te dagen: dus dáárom heb ik geleerd mijn eigen achtergrond te haten. Ze ging zich verdiepen in het koloniale verleden, de tradities en de joik: een trance-achtige muziek, a capella gezongen met diepe en aanhoudende tonen. ‘Muziek voerde me mee op een reis naar mijn cultuur’.
De vernoorsingspolitiek draaide op volle toeren tot de jaren vijftig, maar de naweeën ervan waren nog decennialang voelbaar. Er was een grootscheepse opstand voor nodig om de gedwongen assimilatie een halt toe te roepen. Die opstand kwam er in de jaren zeventig toen tienduizenden Sami zich verenigden in hun verzet tegen de bouw van een waterkrachtcentrale in de Alta-rivier, waardoor grote delen van het omliggende Sami-land onder water zouden komen te staan.
‘De protesten konden de stuwdam niet voorkomen. Toch veranderde dit conflict de koers van de Sami-geschiedenis’ zegt onderzoekster Gjerpe. ‘In de jaren negentig kregen alle Sami-kinderen recht op onderwijs in hun eigen taal. Er kwam een Sami-hogeschool, waar studenten zich konden bekwamen in het rendierhoeden, het traditionele handwerk, of een lerarenopleiding konden volgen tot Sami-docent’, aldus Gjerpe.
Van de circa 50.000 Sami in Noorwegen spreekt naar schatting een derde ook de Sami-taal (er zijn tien varianten). Het Sami staat hiermee op de Unesco-lijst met bedreigde taalsoorten.

Bron: Trouw, donderdag 17 januari 2019.

Hedendaags veel gesproken talen

Voor het leren van vele hedendaagse talen bent u bij European Language Centre aan het goede adres. In onze taaltrainingen wordt ook aandacht besteed aan de cultuur van land waar de taal gesproken wordt. Bel gerust voor meer informatie over onze zakelijke taaltrainingen: tel (020) 609 79 70. Of stuur een e-mail naar: info@europeanlanguagecentre.nl.